Jan Mars redactie, productie en bewerking van teksten, woorden en taal De geschiedenis van de atletiek, deel 7 Discuswerpen De oorsprong van het discuswerpen is in nevelen gehuld. Veelal wordt aangenomen dat deze tak van de atletiek zoals die heden ten dage beoefend wordt, oeroude wortels heeft. Op antiek aardewerk uit Griekenland staan immers duidelijk zichtbaar discuswerpers afgebeeld, zo beweert men. Daarbij valt het enerzijds op dat de mannen (het zijn altijd mannen die discuswerpend op antiek aardewerk staan) bij hun worp kennelijk dezelfde vreemde houding aannemen als ook nu nog gebruikelijk is, en anderzijds dat deze mannen hun sportieve activiteit spiernaakt beoefenen, wat tegenwoordig minder gangbaar is. Lijkt het onomstreden dat de figuren op deze vazen en schalen aan het discuswerpen zijn, de nieuwste inzichten in de comparatieve ethnologie werpen daar evenwel een geheel ander licht op. Volgens de bekende Macedonische ethnoloog Arvin Marievski (in zijn dissertatie ‘Bacati stavri; etnologičke misle Grčke lončarije’; Skopje 1996) is de Griekse samenleving al eeuwenlang een mannenaangelegenheid. In het openbare leven zijn het de mannen die de overhand hebben; vrouwen spelen een weinig zichtbare en ondergeschikte rol. De Griekse mannen gaan naar onze westerse maatstaven, en vermoedelijk juist vanwege de onzichtbaarheid van vrouwen, opvallend intiem met elkaar om: hier bestaan nog Echte Vriendschappen, waarbij mannen voor elkaar door het vuur willen gaan en dat ook duidelijk laten merken. Dit weerspiegelt zich volgens Marievski in de dansen die nog immer op het Griekse platteland kunnen worden waargenomen. Dat zijn voor een niet onaanzienlijk deel mannendansen: een rij mannen danst, de voorste danser, ondersteund door zijn buurman, voer top uiterst geconcentreerde wijze gecompliceerde danspassen uit, met een intensiteit die vergelijkbaar is met de blues. Langs de kant zitten de Vrienden van de danser; zij leven intens mee met de voordanser, en op zijn hoogtepunt, als de danser en de muziek hun climax bereiken, gooit een van hen, de Echte Vriend, een aardenwerken bord aan stukken. (Dat men tegenwoordig dankzij ClubMed en Arke in de Griekse toeristencentra stomdronken Nederlanders serviesgoed kapot ziet gooien, heeft evenveel met deze authentieke praktijk te maken als James Last en André Rieu met klassieke muziek.) Marievski is van mening dat de afbeeldingen op de archeologische vondsten abusievelijk zijn opgevat als discuswerpers. De schilderingen vormen volgens hem een hommage aan de Echte Vriendschap: ze laten het moment zien waarop de Echte Vriend het hoogtepunt van de dans kracht bij zet door een bord aan scherven te gooien. Dat hiermee de herkomst van het discuswerpen in genen dele is verklaard, beschouwt Marievski als een futiliteit: zijn vakgebied is immers, zo stelt hij terecht, de vergelijkende ethnologie, niet de sport. Daarbij waarschuwt hij ervoor te snel relaties te zien tussen enerzijds de welgemeende uitingen van Echte Vriendschap in de huidige mannendanspraktijk in Griekenland, en anderszijds de curieuze folklore van het gooien met diverse voorwerpen zoals die zich op atletiekbanen in de gehele wereld heeft ontwikkeld. 2008/5